Διακεκριμένοι πολιτικοί, πολιτικοί ηγέτες και επιστήμονες συμμετείχαν σε μια συζήτηση με τίτλο «Η πρόκληση της μετανάστευσης, με έμφαση στις περιφερειακές προσεγγίσεις για τη μετανάστευση και την πολιτική ασύλου». Η συζήτηση διεξήχθη στο πλαίσιο του συνεδρίου για τα εγκαίνια του γραφείου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO) στη Ρώμη στις 22 Μαΐου 2024. Στο πάνελ προήδρευσε ο καθηγητής Mario Savino από το Πανεπιστημίου Viterbo της Τοσκίας.
Ο κ. Jorge Carlos Fonseca, πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας του Πράσινου Ακρωτηρίου, προλόγισε τη συζήτηση αναφερόμενος στα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, των μακροχρόνιων συγκρούσεων και των οικονομικών ανισοτήτων. Ο κ. Fonseca υπογράμμισε ότι η Αφρική διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο ως πηγή, διέλευση και προορισμός για τους μετανάστες, ενώ η αναγκαστική μετανάστευση συχνά οφείλεται σε ανθρωπιστικές κρίσεις. Τόνισε την ανάγκη για πολιτικές ένταξης και για υπεύθυνη διακυβέρνηση στις χώρες προέλευσης με σκοπό τον μετριασμό της αναγκαστικής μετανάστευσης. «Η μεταναστευτική κρίση αποτελεί πρόκληση για τις ανθρωπιστικές αξίες και την αλληλεγγύη μας», παρατήρησε ο Fonseca, ζητώντας ολοκληρωμένες λύσεις που προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο κ. Josep Brkić, Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αναφέρθηκε στις διπλές προκλήσεις της παράτυπης και νόμιμης μετανάστευσης στα Δυτικά Βαλκάνια. Τόνισε τη σημασία της εναρμόνισης των πολιτικών στον τομέα της θεώρησης διαβατηρίων με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τόνισε επίσης την ανάγκη υποστήριξης από την ΕΕ για την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης και επεσήμανε τις οικονομικές πτυχές της μετανάστευσης, τόσο για την περιοχή όσο και για το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο. «Η μετανάστευση είναι ένα περιφερειακό ζήτημα που απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες και ισχυρή υποστήριξη από την ΕΕ», δήλωσε ο Brkić.
Η καθηγήτρια του EUI, Kristin Fabbe, έδωσε μια ιστορική διάσταση, παραλληλίζοντας τις κρίσεις του παρελθόντος και του παρόντος που οδήγησαν σε σημαντικές τάσεις στην ανθρώπινη κινητικότητα. Η ίδια άσκησε κριτική στην αποτυχία του παγκοσμιοποιημένου συστήματος να διαχειριστεί αποτελεσματικά την κινητικότητα των ανθρώπων και τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας νέων εργαλείων και συστημάτων για την αντιμετώπιση σχετικών προκλήσεων. Η καθηγήτρια Fabbe τόνισε την ανάγκη για αποκλιμάκωση της συζήτησης για τη μετανάστευση, προκειμένου να δημιουργηθούν βιώσιμες λύσεις. Κατέληξε με ορισμένα πειράματα σκέψης του Rawls: Το πέπλο της άγνοιας: Πώς θα σχεδιάζονταν οι μεταναστευτικές πολιτικές εάν δεν γνωρίζαμε την κοινωνική μας θέση; Η αρχή της διαφοράς: Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε πολιτικές που δεν αφήνουν τους λιγότερο ευημερούντες σε χειρότερη θέση; Τέλος, κατέληξε στην ανάγκη να αναγνωριστούν οι θετικές εξωτερικές επιδράσεις της μετανάστευσης, ώστε να κινηθεί η αφήγηση προς μια πιο θετική πρόσληψη της μετανάστευσης.
Ο κ. Vincent Cochetel, Ειδικός Απεσταλμένος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, μοιράστηκε εμπειρίες από προηγούμενες κρίσεις στον τομέα της μετανάστευσης και τόνισε τη σημασία της μάθησης από τις εμπειρίες του παρελθόντος. Τόνισε την ανάγκη για αποτελεσματικές συνοριακές διαδικασίες και διεθνή συνεργασία για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Ο Cochetel επέκρινε την έλλειψη ετοιμότητας και ικανότητας στην Ευρώπη ως προς τη διαχείριση πιθανών μελλοντικών μεταναστευτικών ροών, και εκφράστηκε κατά των γρήγορων λύσεων και την επίρριψη ευθυνών για τη μεταναστευτική πολιτική. «Χρειαζόμαστε ενότητα, αλληλεγγύη και τεκμηριωμένες προσεγγίσεις για την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης», δήλωσε.
Ο κ. Gianluca Rocco, επικεφαλής της αποστολής του ΔΟΜ στην Ελλάδα, αναφέρθηκε στα διδάγματα από την κρίση υποδοχής του 2015-16, υπογραμμίζοντας τη σημασία των κοινής ανταπόκρισης της ΕΕ. Στάθηκε στα οικονομικά αίτια της μετανάστευσης και στην ανάγκη αξιόπιστων νόμιμων διόδων. Επιπλέον, ο κ. Rocco υπογράμμισε τη σημασία των περιφερειακών προσεγγίσεων και των πολιτικών χωρίς αποκλεισμούς με τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα. «Η μετανάστευση είναι ένα περιφερειακό φαινόμενο που απαιτεί ολοκληρωμένες και συντονισμένες λύσεις», σύμφωνα με τον κ. Rocco.
Ο Δρ Μάρκος Καραβίας, διευθυντής του Μεσογειακού Κέντρου Πολιτικής Μετανάστευσης και Ασύλου του EPLO, τόνισε την ανάγκη αποτελεσματικής διοίκησης για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Τάχθηκε υπέρ της πρόβλεψης και της καινοτομίας στις μεταναστευτικές πολιτικές. Επιπλέον, ο κ. Καραβίας υπογράμμισε τον ρόλο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, με τη συμμετοχή διεθνών οργανισμών, τοπικών φορέων και του ιδιωτικού τομέα. Τόνισε επίσης τη σημασία των συμπεριληπτικών πρακτικών που εμπλέκουν τις κοινότητες των μεταναστών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. «Η αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης απαιτεί συνεργασία και καινοτομία σε όλα τα επίπεδα», κατέληξε.
